Merhabalar sevgili FSD okurları. Bu yazımızda sizlere, Tolkien’in Orta Dünya külliyatına nelerle başlamanız gerektiğinden bahsedeceğim. Keyifli okumalar dilerim.
Öncelikle çoğunuz Yüzüklerin Efendisini duymuşsunuzdur. Kimisi bu evrenin Hobbit ve Yüzüklerin Efendisi’nden oluştuğunu zanneder. Fakat bunlar sadece buzdağının görünen kısmıdır. Tolkien’in yarattığı bu evrende Yüzüklerin Efendisi olayların sonunu anlatır. Yani 3. çağın sonunu. Bu evrende Güneş’in çağları ve Güneş olmadan önceki çağlar vardır. İşte işin asıl keyifli kısımları bu çağları okumakta. Kimi kesim bu evrene başlamak için Tolkien’in yazdığı Silmarillion kitabıyla başlanması gerektiğini söyler. Fakat benim için bu kitap yeni başlayanlar için çok ağır gelebilir.
Hobbit
Benim size tavsiyem, J.R.R. Tolkien’in 1937 yılında bastığı, asıl niteliği roman değil de bir masal olan Hobbit kitabıyla başlamanız olacaktır. Evet bu kitabı, Tolkien bir çocuk masalı olarak kaleme almıştır. Fakat bu kafanızı karıştırmasın, çünkü sanıyorum, o zamanın çocukları bir acayip olsa gerek ki kitabı günümüzdeki bir çocuğa okutmaya kalksak kafası çok karışır. İlk kitap olan Hobbit kitabında karşımıza toprağın altındaki bir oyukta yaşayan hobbit denilen, insan boyunun yarısından da kısa olan bir canlıyla karşılaşıyoruz. Tolkien, Hobbit kitabına şu cümlelerle başlıyor:
”Topraktaki bir oyukta bir hobbit yaşardı. Solucan kuyruklarıyla ve sulu çamur kokusuyla dolu, iğrenç, pis, ıslak bir oyuk değil, oturacak veya yemek yiyecek bir yeri olmayan kuru, çıplak, kumlu bir oyuk da değil: Burası bir hobbit kovuğuydu ve bu da konfor demekti.”
Bu hikayede Bilbo Baggins isimli hobbit kapısına gelen Gandalf isimli bir büyücünün (bu evrendeki büyücüler bizlerin alışık olduğu ateş atan, buz atan cinsteki büyücülerden değildir) ısrarı üzerine yardım isteyen 13 cüceye Smaug isimli ejderhanın talan ettiği Erebor (yalnız dağ) adındaki, cücelerin evi olan dağı, diğer ırklardan da yardım alarak geri alma çabalarını okuyoruz. Bu macera sırasında ise Bilbo, Gollum adındaki bir yaratığın yaşadığı mağarada bir yüzük buluyor. Fakat bu yüzükle işimiz bu kitapta şimdilik sona eriyor.
Tolkien Hobbit kitabının ardından Silmarillion isimli bir kitap yazıyor fakat editörlerin baskıları üzerine bu kitabı rafa kaldırıp çokça tutulan Hobbit kitabının devamını yazmasını istiyorlar.
(Erebor ve Smaug Harita Üzerinde)
Yüzüklerin Efendisi
İşte burada bizlerle ilk kitabı 1954 yılında çıkan Yüzüklerin Efendisi kitapları buluşuyor. İlk kitabın adı Yüzük Kardeşliği (The Fellowship of the Ring), ikinci kitabın adı İki Kule (The Two Towers) ve son kitabın adı da Kralın Dönüşü’dür (The Return of the King). Bu kitaplarda ise Bilbo Baggins’in yeğeni Frodo Baggins karakteri karşımıza çıkıyor. Bilbo her şeyini yeğeni Frodo’ya bırakıp yaşlılığında son bir maceraya çıkabilmek için gidiyor. Ve bu eşyaların arasında da Bilbo’nun, hobbit kitabında bulduğu yüzük de var. Frodo, üç hobbit (Marry, Pippin, Samwise), 1 elf (Legolas), 1 cüce (Gimli), 2 insan (Aragorn ve Boromir) ve 1 büyücüden (Gandalf) oluşan 9 kişiden oluşan kardeşliğin, bu yüzüğü yok etmeye çalışmalarını okuyoruz. Bu yüzük Sauron isimli bir maia (bu evrende Maia: meleğin bir küçüğü. Ainu: melek şeklinde yorumlayabiliriz) tarafından dövülen 20 yüzükten birisiydi. Bu yüzükler bitapta şu şekildedir:
Orjinal dilinde:”Three Rings for the Elven-kings under the sky, Seven for the Dwarf-lords in their halls of stone, Nine for Mortal Men doomed to die, One for the Dark Lord on his dark throne, In the
land of Mordor where the shadows lie. One Ring to rule them all, One Ring to find them, One Ring to bring them all, and in the darkness bind them, In the land of Mordor where the shadows lie.”
Türkçe: Üç yüzük göğün altında yaşayan Elf Kralları’na, yedisi taştan saraylarında Cüce Hükümdarlar’a, dokuz Yüzük Ölümlü İnsanlar’a, bir Yüzük gölgeler içindeki Mordor Diyarı’nda, Kara tahtında oturan Karanlıklar Efendisi’ne. Hepsine hükmedecek Bir Yüzük, hepsini o bulacak, Hepsini bir araya getirip karanlıkta birbirine bağlayacak , Gölgeler içindeki Mordor Diyarın’nda.
(Yüzük Kardeşliği)
Silmarillion
Yüzüklerin Efendisi kitaplarından sonra Christopher Tolkien (J.R.R. Tolkien’in oğlu), J.R.R. Tolkien’in 1973 yılında ölümünden sonra, 1977 yılında, babasının notlarını birleştirerek Silmarillion kitabını çıkarttı. Bu kitapın içerisinde Eru (Iluvatar) isimli tanrının Arda’yı (Dünya’yı) yaratışını, ona şekil verecek yardımcılarını, yani Ainur’u onun üstüne indirişini ve elflerin nasıl yaratıldığını, cüceler ve insanların, orkların nasıl yaratıldığını, 1. çağda geçen bu olaylarda Silmaril isimli taşların oluşturulup uğruna hangi savaşların çıktığını okuyoruz. Sizin anlayacağınız bu kitap diğer kitaplardan çok daha ağır ve derin bir kitap.
(Silmariller Temsili)
Peki Bitti Mi? Hayır
Bu kitapları okuduktan sonra hala diyorsanız ki ”Bu yetmez, daha da istiyorum!”, bunlardan sonra Bitmemiş Öyküler kitabını da okuyabilirsiniz. Bu kitapta, Silmarillion kitabında anlatılan hikayelerin daha genişçe anlatıldıkları versiyonlarını ve Tolkien’in yazdığı bu hikayelerin ilk versiyonlarını görüyoruz. Bu kitaptan sonrası ise bir ansiklopedi niteliğindedir. Kafanızın karıştığı yerde açıp baktığınız kitaplar. Hikayelerin ilk versiyonları, ikinci versiyonları, Tolkien’in yazdığı fakat daha sonra vazgeçtiği şeylerden bahsedilmekte. Yani bitmemiş öyküler kitabından sonraki kitaplar sadece bilgi amaçlı, hikayeye pek bir faydası olmayan meraklısının okuyacağı türden olan kitaplardır. Siz Hobbit, Yüzüklerin Efendisi, Silmarillion bir de daha fazlasını merak ederseniz Bitmemiş Öyküler kitabını başlangıç için okuyabilirsiniz. Bunlar da sardıysa ve daha da fazla, daha da fazla istiyorum diyorsanız artık diğer kitaplara geçiş yapabilirsiniz. (Diğer kiytapların da bulunduğu bir liste için buraya tıklayabilirsiniz)
Teşekkürler John ve Christopher Tolkien
Tolkien Ota Dünya’yı oluştururken birçok efsaneden, mitten alıntılar yapmış ve bunları güzel bir şekilde süsleyip bizlere sunmuş, içlerine kendi yorumunu da katmıştır.
J.R.R. Tolkien çok zeki ve bir o kadar da mükemmeliyetçi bir adamdı. Öyle ki 81 yıllık ömründe kocaman bir külliyat yazmış, hiç var olmayan 15 dil yaratmış (her biri dünya dilleri kadar ayrıntılı olmasa da içlerinden en ayrıntılısı Elf dilinin bir lehçesi olan Quenya dilidir. Ve diğer bir kaç dil de en az dünya dilleri kadar ayrıntılıdır.), yarattığı dünya için bitki örtüsü, mevsimler, doğa olayları, savaşlar, barışlar, ölüp gitmiş, üzerlerinden çağlar geçmiş ve tarih olmuş krallar, kraliçeler, lordlar, leydiler ve düşmanlar yaratmış fakat bu külliyatın içerisinden sadece 2 kitabı kendisi yazmıştır. Ama bu yazdığı kitaplar da olabilecek en mükemmel şekillerindedirler. Orta Dünya’yı hayatımıza kattığı için Tolkien’e ve 2020 yılında aramızdan ayrılan oğlu Christopher Tolkien’e minnetlerimi sunuyorum.
(John Ronald Reuel Tolkien)
(Christopher Tolkien)
