Orta Dünya Rehberi: Arda’nın Yaradılışı, Ilúvatar ve Valar

Merhabalar sevgili FSD ahalisi. Sizler için daha önceden Orta Dünya Evrenine Giriş isimli bir yazı hazırlamıştım. Bu yazımda sizlere hangi kitaplarla başlamanız gerektiğini ve temel 3 kitabı anlatmıştım. Şimdiki yazımda ise sizlere Tolkien’in yarattığı bu devasa dünyayı anlatmaya devam edeceğim. Kitapları okumaya vaktim yok diyenler için bir özet niteliğinde olacak bu serimiz. Tabi ki de kitapları okumanızı şiddetle tavsiye ederim. Öncelikli konumuz bu dünya neyin nesidir olacak. Fakat ben size bu evreni anlatırken kendi yorumum ile anlatacağım. Orijinali için kitaplara başvurmanız gerekli. O zaman ben yazıma başlıyorum, sizlere de keyifli okumalar diliyorum.

(Küçük bir bilgi: Quenya dilinde ”-r” eki, İngilizcedeki ”-s” eki gibi kelimeye çoğul anlamı katar. Ainu – Ainur=Ainular, Maia – Maiar=Maialar gibi.)

Arda’nın Yaradılışı ve Valar

Silmarillion kitabı şu şekilde başlamakta: ”Eru vardı, Tek Olan; Ilúvatar derlerdi adına Arda’da.”

Sizin de anlayacağınız üzere yaradılıştan önce sadece bir tanrı vardı, Ilúvatar. Zamansız Salonlar isimli mekanında (buna Cennet diyebiliriz) bir tek o vardı. Daha sonra Ainur‘u yarattı (bunlar için melek demek yanlış olmaz). Ve Ilúvatar, Ainur’u karşısına alıp onlara bir beste bahşetti ve bu besteden bir şarkı yapmalarını istedi. Ainur şarkıya başladı başlamasına fakat içlerinden biri bu şarkıyı bozdu. Onun adı Melkor idi. Şarkıya ikinci kez başladı Ainur fakat Melkor yine bozdu. Ainur daha kötülüğün ne olduğu bilmiyordu. Melkor ise yaptığının kötülük olduğunu bilmiyordu. Üçüncü kez şarkıya başladıklarında ise Melkor’un niyeti şarkıyı tekrar bozmaktı fakat bu sefer Ainur o kadar güzel bir şarkı ortaya koymuşlardı ki Melkor şarkının etkisiyle büyülenmişti. Ainur şarkıyı söylerken bir şeyin şekli belirdi. Ilúvatar beliren şekli çok beğendi ve o şekle hayat verdi. O şeklin adı Arda idi yani sizin anlayacağınız Ainur’un şarkısı sonucu Dünya şekil almıştı. Bir diğer değişle Arda’nın temelinde şarkı vardı.

Şekil alan Arda ilk yaratıldığı haliyle bir tepsiyi andırıyordu, yani düzdü. Eru Ilúvatar, Arda’ya şekil verip ona hayat ve düzen getirmesi için Ainur’dan birkaçını seçti ve onları Arda’dan sorumlu tutup ona hükmetmeleri için onları Arda’ya gönderdi. Arda’ya giden Ainur’a Vala dendi. Ve Eru, Valar’a kadın ve erkek cinsiyetlerini verdi. Erkek cinsiyetine bürünenler ile kadın cinsiyetine bürünenler birlikte oldu. Ve Ilúvatar onlara Arda’yı şekillendirmeleri ve ona düzen getirebilmeleri için güçler verdi. Valar’ı oluşturanların isimleri ise şu şekildeydi:

Arda’nın efendilerinin isimleri sırasıyla: Manwë, Ulmo, Aulë, Oromë, Mandos, Lórien ve Tulkas.

Arda’nın kraliçeleri ise sırasıyla: Varda, Yavanna, Nienna, Estë, Vairë, Vána ve Nessa şeklindedir.

Ne İş Yapar Bu Valar?

Manwë, Valar’ın başıydı ve Ilúvatar’ın zihninde Melkor ile kardeşti. Silmarillion kitabında: ”Başlangıçta Dünya’ya gelen Ainur içinde en kudretlisiydi Melkor, ama Ilúvatar’ın kıymetlisiydi Manwë ve emellerini olduğu gibi kavrayandı.” şeklinde geçmektedir. (Fakat Tolkien başka yerlerde Melkor ve Manwë’nin kudretlerinin eşit olduğunu vurgulamış, kimi zaman ise Manwë’yi daha kudretli olarak anlatmıştır.)

(Valar’ın temsili görsellerini sırasıyla yazının sonunda bulabilirsiniz.)

Valar’ın lordları:

Manwë, Valar’ın lideriydi ve aynı zamanda rüzgarın efendisiydi. Rüzgar ve buna bağlı olan fırtınalar Manwë’nin kudreti altındaydı. Ayrıca Varda’nın kocasıydı.

Ulmo ise denizlerin kralıydı ve sular onun kudreti altındaydı.

Aulë demiri severdi ve toprağın efendisiydi. Ayrıca Yavanna’nın eşiydi.

Oromë, anlamı ise boynuz üfleyen manasına gelmektedir. Oromë bir avcıydı, ormanın efendisi ve büyük bir biniciydi. Ayrıca Vána’nın kocasıydı.

Mandos, diğer bir adı ise Námo idi. O yargılayıcıydı. Ölen elflerin ruhlarından sorumluydu. (Onun için Azrail demek yanlış olmaz sanırım) Ve Vairë’nin eşiydi.

Lórien, bir diğer adıysa Irmo. Hayallerden, arzulardan sorumluydu. Yani güçleri pek gözle görülebilecek türden değildi. Eşi ise Estë idi.

Tulkas, en güçlü kuvvetli Vala idi. Cesurdu, yanında hiçbir silah taşımazdı. Melkor’un yüzüne gülen tek canlıydı. Altın saçlı ve saçları gibi sakalları da altın gibi olan iri birisiydi. Arda’ya en son gelen oydu. Ve Nessa’nın kocasıydı.

Valar’ın leydileri:

Varda, Valar’ın içindeki en güzeliydi. Güzelliğinin Eru’nun ışığından geldiği bile söylenirdi. Ve Valar’ın kraliçesi, Manwë’nin karısıydı.

Yavanna ise ormanların hanımıydı. Ağaçlar, çiçekler, meyveler hepsi onun kudreti altındaydı. Eşi ise Aulë idi.

Nienna. Adı, ”ağlayan” anlamına geliyordu. Valar’ın içindeki en şefkatli olan oydu, o merhametin leydisiydi.

Estë ise şifacı olandı. Ve Irmo’nun (Lórien) karısıydı. Zamanının çoğunu ağaçların altında ve kocasıyla birlikte geçirirdi.

Vairë dokumacıydı ve kocası ise Mandos idi.

Vána, Yavanna’nın en küçük kardeşiydi ve tam bir doğa aşığıydı. Ayrıca Oromë’nin eşiydi.

Nessa. Kelime ”genç” anlamına gelmekteydi. Ona dansçı diyen de vardı. Dans etmeyi severdi ve bir ok kadar hızlı hareketler yapabildiği de söylenirdi. Ve Tulkas’ın eşiydi.

Melkor

Valar’ı tanıdığımıza göre son bir kişi kaldı ve o da Melkor. Melkor, Arda’nın ilk kara lorduydu. Daha sonralardan Morgoth olarak anılacak olan bu Vala aynı zamanda Sauron‘un da efendisiydi. Kendi yaratıcısı olan Eru’ya baş kaldırıp onun yarattıklarına fesat karıştırmaya and içmeden önce Vala ile birlikte yaşardı. İçindeki kin ve kıskançlık duygusunu bu zamanlarda her ne kadar dışarı vursa da daha önce kötülüğe şahit olmamış olan Vala, onun yaptıklarını hep Melkor’un doğası olarak görmüştür. Fakat bu fazla uzun sürmemiştir.

Maiar

Başlangıçta Ilúvatar, Ainur ile birlikte başka varlıklar da yaratmıştı aslında. Onlara Maiar deniliyordu. Ainur ile aynı tür gibi olsalar da onlardan daha aşağı ve onların yardımcısı niteliğindeydiler. Hepsinin ismini bilmemekle birlikte Valar ile birlikte onların yardımcıları olarak bir kısmı Arda’ya inmişti. Bunlardan birisi de Mairon isimli bir Maia idi ki biz onu sonradan Sauron olarak anacağız.

Kapanış

Evet sevgili FSD ahalisi. Bu yazımda sizlere Valar’dan ve Arda’nın yaradılışından bahsettim. Bir sonraki yazımda ise çağlardan ve bu çağlar öncesinde Arda üzerinde yaşanan olaylardan kısaca bahsedeceğim. Umarım buraya kadar keyif almışsınızdır. Bir diğer yazımda görüşmek üzere. Kendinize iyi bakın, esen kalın.